Το Οθωμανικό Λουτρό, χαρακτηρισμένο ως διατηρητέο μνημείο με το Π.Δ. 11-6-1925 (ΦΕΚ 152/Α/16-61925), είναι από τα πρωιμότερα οθωμανικά μνημεία (17ος αι.) που έχουν διασωθεί μέσα στο Κάστρο των Ιωαννίνων, και συνδέεται άμεσα με την περιοχή της ΒΑ Ακρόπολης, όπου το Τζαμί του Ασλάν πασά, ο Μεντρεσές, η Εστία και η Τουρκική Βιβλιοθήκη. Το κτήριο αποτελείται από τρεις χώρους, δεξαμενή νερού και εστία για το ζέσταμα του λουτρού. Το λίθινο δάπεδο των δύο χώρων στηρίζεται στους κιονίσκους και τους πεσσούς των υπόκαυστων. Πήλινοι σωλήνες περιτρέχουν τους τοίχους για την κυκλοφορία του νερού και τη θέρμανση του χώρου. Οι «σταλακτίτες», το χαρακτηριστικό ισλαμικό κόσμημα με τις επάλληλες πολυεδρικές επιφάνειες, κοσμούν τους τοίχους του κτηρίου.
Αρχικά το έργο της αποκατάστασης και ανάδειξης του μνημείου εντάχθηκε στις 11-9-2020 στο Περιφερειακό Επιχειρησιακό Πρόγραμμα «ΗΠΕΙΡΟΣ 2014-2020» με τίτλο «ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΚΑΙ ΑΝΑΔΕΙΞΗ ΤΟΥ ΟΘΩΜΑΝΙΚΟΥ ΛΟΥΤΡΟΥ ΣΤΟ ΚΑΣΤΡΟ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ ΣΕ ΕΠΙΣΚΕΨΙΜΟ ΜΝΗΜΕΙΟ» με αρχικό προϋπολογισμό 1.250.000 ευρώ, και περιελάμβανε εργασίες βασισμένες στην εγκεκριμένη μελέτη εφαρμογής (αρχιτεκτονική και στατική), καθώς και τα θεωρημένα συμπληρωματικά της στοιχεία.
Στη συνέχεια, στις 13-05-2024 το έργο εντάχθηκε στο Επιχειρησιακό Πρόγραμμα «Ήπειρος 2021-2027» ως τμηματοποιημένο έργο Phasing με τον τίτλο «ΑΝΑΔΕΙΞΗ ΤΟΥ ΟΘΩΜΑΝΙΚΟΥ ΛΟΥΤΡΟΥ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ – Β΄ΦΑΣΗ», με προϋπολογισμό 1.174.284,67 ευρώ, σε συγχρηματοδότηση από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης και από εθνικούς πόρους στο πλαίσιο του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Ήπειρος 2021-2027» (ΕΣΠΑ 2021-2027).
Το φυσικό αντικείμενο του έργου αφορά στην ανάδειξη και αποκατάσταση του κτηρίου και ειδικότερα στην αποκατάσταση των δαπέδων του χώρου της εισόδου (ψυχρός χώρος), την ανακατασκευή πεσσών, την επισκευή των τοιχοποιιών, την ανακατασκευή τρούλων και επικάλυψη της θολοδομίας με μολύβι, τη διαμόρφωση φωτιστικών οπών, την προμήθεια και τοποθέτηση κουφωμάτων, την τοποθέτηση Η/Μ εγκαταστάσεων, την κατασκευή και τοποθέτηση διαδρόμων πρόσβασης κοινού (συμπεριλαμβανομένων ΑμεΑ), τη διενέργεια διερευνητικών ανασκαφικών τομών, την κατασκευή και τοποθέτηση διαδρόμων πρόσβασης κοινού (συμπεριλαμβανομένων ΑΜΕΑ), την κατασκευή περιμετρικής αποστράγγισης και διαμόρφωση του άμεσου περιβάλλοντος χώρου του μνημείου, την έκδοση πληροφοριακού υλικού που θα περιλαμβάνει οδηγό, φυλλάδιο και φυλλάδιο σε γραφή Braille, την τοποθέτηση πληροφοριακών πινακίδων (και σε γραφή Braille) και τη διοργάνωση ημερίδας – φωτογραφικής έκθεσης.
Με τις προτεινόμενες εργασίες επισκευής, στερέωσης και αποκατάστασής του αφενός διασφαλίζεται από τη φθορά του χρόνου, των σεισμών και τις δυσμενείς καιρικές συνθήκες έτσι ώστε να διατηρηθεί ως χαρακτηριστικό παράδειγμα λουτρού και φορέα ιστορικής μνήμης της εποχής κατασκευής του. Αφετέρου καθίσταται ένα επισκέψιμο μνημείο που αναδεικνύει τον αρχιτεκτονικό τύπο των λουτρών με άρτιο και εποπτικό τρόπο, και εντάσσεται στην αναβάθμιση της ευρύτερης περιοχής της ΒΑ Ακρόπολης για την δημιουργία πολιτιστικού πάρκου.
Η υλοποίηση της παρούσας πράξης περιλαμβάνεται στην εγκεκριμένη Στρατηγική Βιώσιμης Αστικής Ανάπτυξης με τίτλο: «Στρατηγικό Σχέδιο για τη Βιώσιμη Αστική Ανάπτυξη του Δήμου Ιωαννιτών» και εντάσσεται στην ευρύτερη προγραμματιζόμενη αποκατάσταση και αναβάθμιση της περιοχής αυτής, σε συνεργασία του Δήμου Ιωαννιτών και του Υπουργείου Πολιτισμού. Αναδεικνύεται ως ένα χαρακτηριστικό αρχιτεκτονικό οικοδόμημα, που θα προκαλέσει το ενδιαφέρον επίσκεψης τόσο των κατοίκων όσο και των τουριστών, θα οδηγήσει στην αύξηση της επισκεψιμότητας των τουριστικών καταλυμάτων της περιοχής και γενικότερα στην αύξηση της απασχόλησης. Επιπλέον, προκύπτει εκπαιδευτικό όφελος για τις ομάδες μαθητών, φοιτητών και λοιπών επισκεπτών από την εξοικείωσή τους με ένα χαρακτηριστικό μνημείο με ειδική χρήση, και προάγεται η γνώση της αρχιτεκτονικής άλλων πολιτισμών που αναπτύχθηκαν στη χώρα κατά τους παλαιότερους αιώνες.
